To οικοσύστημα των startups αντλεί χρηματοδότηση, μεγαλώνει και εξαπλώνεται ανά την Ελλάδα. Πώς χαρτογραφούνται όμως οι startups στις περιφέρειες; H Ιωάννα Σαπφώ Πεπελάση ομότιμη καθηγήτρια στο Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθηνών παραθέτει και αξιολογεί τα δεδομένα όπως αυτά καταγράφονται στο Regional Innovation Scoreboard και στην πλατφόρμα του Elevate Greece. Σύμφωνα με την ανάλυση των αντίστοιχων δεδομένων, που παρουσιάζει το Παρατηρητήριο Περιφερειακών Πολιτικών, η Ελλάδα ταξινομείται ως μεσαίου επιπέδου καινοτόμα χώρα (Moderate Innovator). Βρίσκεται στο 80,2% της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ωστόσο, εντυπωσιάζει ότι, από το 2014 και ύστερα, η χώρα σημείωσε μια εντυπωσιακή αύξηση. Μια αύξηση πολύ υψηλότερη από αυτό που ίσχυε για τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. H Αττική και η Κρήτη είναι οι πιο καινοτόμες ελληνικές περιφέρειες. Αντίθετα, υπολείπονται σε καινοτομία (εμφανίζονται ως Emerging και όχι ως Moderate Innovators) οι περιφέρειες:

• Ιόνια Νησιά
• Βόρειο και Νότιο Αιγαίο
• Πελοπόννησος
• Στερεά Ελλάδα
• Δυτική Μακεδονία
• Ανατολική Μακεδονία-Θράκη

Η θέση της Ελλάδας στον κόσμο

Το 2022, στο διεθνές οικοσύστημα των νεοφυών επιχειρήσεων, η πρώτη τριάδα (σε σύνολο 100 χωρών) αποτελείται από:

• τις ΗΠΑ
• το Ηνωμένο Βασίλειο
• το Ισραήλ

H Ελλάδα είναι 48η παγκοσμίως, 5η στα Βαλκάνια και 18η στη Δυτική Ευρώπη. Το ελληνικό startup οικοσύστημα κατέχει παγκοσμίως στα social and leisure την 17η θέση, στις μεταφορές την 33η και στο food tech την 34η. Τέλος, ανάμεσα σε 1.000 πόλεις (startup ecosystems) παγκοσμίως, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη κατέχουν αντίστοιχα την 132η και την 507η θέση. Στην πρώτη τριάδα διεθνώς βρίσκονται το Σαν Φρανσίσκο, η Νέα Υόρκη και το Πεκίνο.

Ξεκινώντας «εκ του μηδενός σχεδόν» το 2010, σήμερα αριθμεί 2.100-2.500 επιχειρήσεις. Αθροιστικά, από το 2010 έως και το 2016, περίπου 80% των νεοφυών επιχειρήσεων είχαν έδρα την Αθήνα, και στην περιφέρεια αναλογούσε ένα ποσοστό λίγο κάτω από το 7%. Το υπόλοιπο αντιστοιχούσε σε startups με έδρα εκτός Ελλάδας. Το 2021, το ποσοστό των επιχειρήσεων που είχαν ως έδρα την Αθήνα είχε μειωθεί στο 51,7% και της περιφέρειας είχε αυξηθεί σε περίπου 30%.

Startups - Η δυναμική των περιφερειών και των κλάδων

Με στοιχεία Νοεμβρίου 2022 από το Elevate Greece εμφανίζονται 664 εγγεγραμμένες επιχειρήσεις. H Αττική είναι η έδρα του 68% των νεοφυών επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Δεύτερη σε σπουδαιότητα έρχεται η Κεντρική Μακεδονία με 14%, τρίτη η Κρήτη με 6% και τέταρτη η Δυτική Ελλάδα με 3% του συνόλου των νεοφυών επιχειρήσεων της χώρας. Λιγότερες από 10 startups ανά περιφέρεια καταγράφονται σε Ανατολική Μακεδονία και Θράκη, Ήπειρο, Βόρειο Αιγαίο, Νότιο Αιγαίο, Δυτική Μακεδονία, Ιόνια Νησιά και Πελοπόννησο. Οι τρεις πιο σημαντικοί κλάδοι ως προς τον αριθμό των εγγεγραμμένων νεοφυών επιχειρήσεων είναι οι εξής:

• οι επιστήμες της ζωής (Med Tech, Health Tech, Bio Tech)
• το περιβάλλον (Environment, Energy-Green Tech, Clean Tech)
• Travel, Hospitality, Leisure

Μάλιστα, αυτοί οι τρεις κλάδοι αντιπροσωπεύουν περίπου το 30% των εγγεγραμμένων επιχειρήσεων όλου του δείγματος. Όσο για τη μεταποίηση, την οποία οι χώρες της Δύσης επαναφέρουν ως σημαντικό στοιχείο στην ατζέντα τους για το νέο μοντέλο οικονομικής ανάπτυξης, καταγράφονται στο startup οικοσύστημα μόνο 35 επιχειρήσεις συνολικά σε όλη τη χώρα, δηλ. μόνο το 5% περίπου του συνολικού πληθυσμού τους.

Σε επίπεδο επικράτειας, το κύριο μέσο που χρησιμοποιούν οι startuppers για να ιδρύσουν μια επιχείρηση είναι η αυτοχρηματοδότηση, ενώ η (εξωτερική) χρηματοδότηση αφορά λιγότερες από τις μισές startups. Η Κεντρική Μακεδονία, η Κρήτη και η Δυτική Ελλάδα, περιφέρειες στις οποίες επικεντρώνεται η παρούσα ανάλυση αντιπροσωπεύει το 21% των εγγεγραμμένων startups στη χώρα και σχεδόν μονοπωλούν τις μεταποιητικές startups εκτός Αττικής.