Ανάπτυξη κατά 6,3 δις ευρώ μεγαλύτερη θα μπορούσε να έχει η Ελλάδα, σύμφωνα με το IOBE, αν την περίοδο 2015-2019 είχε αποφύγει την υπο-υλοποίηση του ΕΣΠΑ και απορροφούσε τα κοινοτικά κονδύλια με ρυθμό ανάλογο με αυτόν των κρατών του ευρωπαϊκού Νότου. Αν μάλιστα είχε φτάσει σε επιδόσεις κράτη όπως η Φινλανδία, που πρωτοπορούν, τότε το επιπλέον ΑΕΠ θα έφτανε ακόμη και στα 15 δισ ευρώ.

Στο εν λόγω συμπέρασμα καταλήγει το IOBE σε ειδική ανάλυση που περιλαμβάνεται στην Έκθεση του "Η Ελληνική Οικονομία, 4ο/2019". Εξηγεί πως ο συνολικός προϋπολογισμός των συγχρηματοδοτούμενων δαπανών από τα έξι βασικά διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία της ΕΕ στην Ελλάδα την Ε’ Προγραμματική Περίοδο 2014 – 2020 είναι 26,2 δισ. ευρώ, εκ των οποίων 21,4 δισ. ευρώ κοινοτικοί πόροι και 4,8 δισ. ευρώ εθνική συμμετοχή. Εξ’ αυτών, έως τις 30/09/2019 το 84% είχαν κατανεμηθεί σε εθνικές δράσεις και προγράμματα. Σημειώνεται πως τα κατανεμημένα κονδύλια κάθε χώρα - μέλος έχει δικαίωμα να τα αξιοποιήσει, εφόσον βρεθούν σχετικές επενδύσεις αντίστοιχης αξίας, προς ενίσχυσή τους.

Έκθεση IOBE για υπό-υλοποίηση του ΕΣΠΑ - Αναλυτικά στοιχεία/σύγκριση με άλλες χώρες

Οι πραγματοποιημένες σχετικές επενδύσεις στην Ελλάδα την αντίστοιχη περίοδο έφτασαν μόνο στα 7,4 δισ. ευρώ ή το 28% του συνολικού προϋπολογισμού, ενώ σε άλλες χώρες του ευρωπαϊκού νότου η υλοποίηση έχει φτάσει το 43% (Πορτογαλία) και 44% (Κύπρος), προκύπτει από την έκθεση της IOBE.

Στη Φινλανδία έχει υπερβεί το 64% του προϋπολογισμού τους, με αποτέλεσμα η χώρα να αποτελεί μια εκ των βέλτιστων πρακτικών στην αξιοποίηση των Κοινοτικών κονδυλίων.

Το ΙΟΒΕ παρουσιάζει την απόκλιση ανά έτος στην υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων επενδύσεων στην Ελλάδα σε σχέση με τις δύο χώρες του νότου και την Φινλανδία, σε όρους ποσοστιαίων μονάδων του συνολικού προϋπολογισμού κάθε χώρας. Με εξαίρεση το 2016, η Ελλάδα υστερεί κάθε έτος έναντι των συνεξεταζόμενων χωρών.

Από το ΙΟΒΕ εκτιμήθηκαν τα αποτελέσματα στο ΑΕΠ από το 2015 έως το γ΄ τρίμηνο του 2019 από τη συνολική πραγματοποίηση του ΕΣΠΑ 2014-2020 σε χώρες της περιφέρειας της ΕΕ με χαρακτηριστικά παρόμοια με την Ελλάδα (Κύπρος, Πορτογαλία), όπως επίσης στη Φινλανδία.

Στις δύο πρώτες χώρες τη συγκεκριμένη περίοδο είχε διατεθεί σε επενδύσεις το 43% του συγχρηματοδοτούμενου προϋπολογισμού για την Ε’ Προγραμματική Περίοδο. Εάν ο βαθμός υλοποίησης εγχωρίως ήταν ίδιος με αυτόν, συνολικά στην περίοδο 2015 – γ’ τριμ. 2019 οι δαπάνες του ΕΣΠΑ 2014-2020 θα ήταν περίπου 4,0 δισ. ευρώ ή 53% περισσότερες από όσες πραγματοποιήθηκαν. Αυτές αναλογούν ανά έτος σε περίπου 790 εκατ. ή 0,44% του μέσου ονομαστικού ΑΕΠ το 2015 - 2018.

Περαιτέρω, εάν η Ελλάδα είχε επιτύχει τον ρυθμό υλοποίησης των συγχρηματοδοτούμενων προγραμμάτων της Φινλανδίας (σωρευτικά 64%), θα είχαν διατεθεί στην πενταετία 2015 – 2019 περισσότερες ενισχύσεις περίπου 9,4 δισ. ή 126% παραπάνω από όσες έχουν γίνει έως τώρα. Αυτές αναλογούν ανά έτος σε €1,88 δισ. ή 1% του ονομαστικού ΑΕΠ το 2015 - 2018.

Συμπεράσματα

Εκτιμάται επίσης πως μια ταχύτερη υλοποίηση του ΕΣΠΑ σε κάθε έτος την περίοδο 2015 - 2019, με ρυθμούς εφαρμογής Κύπρου και Πορτογαλίας, θα είχε ως αποτέλεσμα μια μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ κατά 0,5 δισ. βραχυχρόνια, η οποία σε βάθος 15 ετών θα έφτανε τα 1,3 δισ.

Μια ταχύτερη υλοποίηση, με ρυθμούς Φινλανδίας, θα είχε ως αποτέλεσμα μια μεγαλύτερη αύξηση του ΑΕΠ βραχυχρόνια, κατά 1,2 δισ., και έως 3,0 δισ. μακροχρόνια (15ετία). Συνεπώς, στο σύνολο των πέντε ετών στα οποία υλοποιείται το ΕΣΠΑ, εάν ακολουθούνταν οι ρυθμοί των χωρών του νότου της Ευρωζώνης, η συνολική άμεση ενίσχυση του ΑΕΠ θα έφτανε τα 2,6 δισ. και αυτή σε βάθος χρόνου τα 6,3 δισ., ενώ εάν εφαρμόζονταν οι βέλτιστες πρακτικές της Φινλανδίας σε αυτό το θέμα, η βραχυχρόνια επίδραση θα ήταν 6,1 δισ., η οποία με προοπτική 15-ετίας θα ανερχόταν έως τα 15,0 δισ.

Το ΙΟΒΕ καταλήγει πως "κρίνεται σκόπιμο να δοθεί υψηλή πολιτική προτεραιότητα το προσεχές χρονικό διάστημα στην έγκαιρη και αποτελεσματική αξιοποίηση των κεφαλαίων του ΕΣΠΑ 2014-2020, με ρυθμούς αντίστοιχους ή και ταχύτερους από αυτούς που σημειώνουν άλλες ευρωπαϊκές χώρες. Η έως τώρα υστέρηση στην υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων επενδύσεων στο πλαίσιο της Ε’ Προγραμματικής Περιόδου, σε σύγκριση με την πλειονότητα των χωρών της ΕΕ, επιτείνει τις επιπτώσεις της πολυετούς περιόδου οικονομικής προσαρμογής 2010 – 2018, αυξάνοντας την απόσταση της ελληνικής οικονομίας από το μέσο όρο στην ΕΕ. Η στενότητα κεφαλαίων από το τραπεζικό σύστημα, το οποίο βρίσκεται σε πολυετή φάση αναδιάρθρωσης, επαυξάνει την ανάγκη γρήγορης και αποτελεσματικής αξιοποίησης των πόρων από τα διαρθρωτικά και επενδυτικά ταμεία της ΕΕ στα επόμενα έτη" αναφέρει το ΙΟΒΕ.