Στην επιτάχυνση των διαδικασιών, με συγκεκριμένες κινήσεις και στόχους, προχωρά στο αμέσως επόμενο διάστημα το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, με σκοπό την απορρόφηση κονδυλίων ΕΣΠΑ στο σύνολό τους.

Και αυτό, διότι τέσσερα έτη πριν από το οριστικό κλείσιμο της τρέχουσας προγραμματικής περιόδου 2014 – 2020, η συνολική απορρόφηση κονδυλίων ΕΣΠΑ βρίσκεται στο 1/3 και συγκεκριμένα στο 32,7% του προγράμματος και στο 35,8% αν συμπεριληφθεί και το Πρόγραμμα Αγροτικής Ανάπτυξης (ΠΑΑ).

Απομένουν 16,6 δισ. ευρώ για απορρόφηση κονδυλίων ΕΣΠΑ

Σύμφωνα με το Υπουργείο, παρά το γεγονός ότι από τον Αύγουστο και μετά επιταχύνθηκαν οι ρυθμοί απορρόφησης, ο δρόμος είναι ακόμη μακρύς για να ολοκληρωθεί επιτυχώς, χωρίς την επιστροφή κονδυλίων, το πρόγραμμα στα τέλη του 2023 με την εφαρμογή του κανόνα ν+3. Αν και το 2023 δείχνει να είναι ακόμη μακριά, εντούτοις τα χρονικά περιθώρια είναι εξαιρετικά στενά και ο κίνδυνος απώλειας πόρων από αστοχίες και καθυστερήσεις δεν μπορεί να αποκλειστεί.

Μάλιστα υπενθυμίζουν ότι απομένουν προς απορρόφηση 13,6 δισ. ευρώ από τα 5 τομεακά και τα 13 περιφερειακά προγράμματα του ΕΣΠΑ, ενώ αν ληφθεί υπόψη και το ΠΑΑ, οι πόροι που απομένουν για να αξιοποιηθούν ανέρχονται στα 16,6 δισ. ευρώ.

Πρόκειται για ένα δύσκολο, αλλά εφικτό υπό προϋποθέσεις, στοίχημα. Υπενθυμίζεται ότι από το 2014 έως το τέλος του 2019 απορροφήθηκαν 6,6 δισ. ευρώ από το σύνολο των 20,2 δισ. ευρώ του ΕΣΠΑ και 9,3 δισ. ευρώ, αν συμπεριληφθεί και το ΠΑΑ. Ωστόσο, με τη συμμετοχή του ΠΑΑ, το αρχικό συνολικό ποσό που έχει δεσμεύσει η Ελλάδα ανέρχεται στα 25,84 δισ. ευρώ.

Στα πλέον προβληματικά προγράμματα περιλαμβάνονται αυτά του Περιβάλλοντος και των Μεταφορών, της Μεταρρύθμισης του δημόσιου τομέα, αλλά και το πρόγραμμα «Ανταγωνιστικότητα, Επιχειρηματικότητα και Καινοτομία», τα χρήματα του οποίου λιμνάζουν και οι δράσεις που έχουν προκηρυχθεί υλοποιούνται με μεγάλες καθυστερήσεις.

Το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων σε συνεργασία με τα συναρμόδια υπουργεία καλούνται τους αμέσως προσεχείς μήνες να κάνουν τις αναγκαίες ασκήσεις, αξιολογώντας τα έργα που μπορούν να ολοκληρωθούν εντός της προγραμματικής περιόδου και αυτά που καθυστερούν, προκειμένου στη συνέχεια να καταλήξουν για το ποια προγράμματα πρέπει να ενισχυθούν με τη μεταφορά πόρων και ποια θα πρέπει να συρρικνωθούν, απεμπολώντας κοινοτικούς πόρους.

Στον μέσο όρο της ΕΕ η Ελλάδα

Τονίζεται ότι με τις συγκεκριμένες επιδόσεις, η Ελλάδα βρίσκεται στον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Γι' αυτό θα πρέπει να υπάρξει επιτάχυνση των διαδικασιών, διότι η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια επιστροφής πόρων, όπως έχουν άλλες χώρες της ΕΕ, ως επαρκείς για να «πέσουν» στο ΕΣΠΑ, μεγάλα έργα.

Στόχοι επόμενων ετών για την απορρόφηση κονδυλίων ΕΣΠΑ

Με δεδομένο το σφιχτό χρονοδιάγραμμα, πλέον, η πολιτική ηγεσία του Υπουργείου, έχει αποφασίσει να θέσει συγκεκριμένους στόχους απορρόφησης για κάθε έτος που απομένει. Η στοχοθεσία για το τρέχον έτος αναμένεται να προσδιοριστεί έως το τέλος Ιανουαρίου, σε συνεργασία με τις διαχειριστικές αρχές των επιμέρους τομεακών προγραμμάτων.

H υλοποίηση του ΕΣΠΑ μπαίνει σε κρίσιμη φάση. Το πρώτο εξάμηνο του έτους η ελληνική πλευρά θα πρέπει να υποβάλει στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή τις προτάσεις της για την αναθεώρηση του προγράμματος. Η αναθεώρηση του προγράμματος με τη μεταφορά πόρων από έργα που δεν «τραβάνε» και δεν έχουν τύχη να ολοκληρωθούν έγκαιρα, δηλαδή έως το τέλος της προγραμματικής περιόδου, είναι κρίσιμη προκειμένου να αποφευχθεί η απώλεια κοινοτικών πόρων.

Το γεγονός ότι έξι χρόνια μετά την επίσημη έναρξη του προγράμματος έχει απορροφηθεί μόλις το ένα τρίτο των πόρων, δείχνει ότι ο ρυθμός παραγωγής έργων παραμένει προβληματικός και η πρόταση της ελληνικής πλευράς προς την Ευρωπαϊκή Επιτροπή για την ανακατανομή των πόρων μεταξύ των προγραμμάτων θα πρέπει να αποκλείει νέες αστοχίες. Σημειώνεται ότι ο κανονισμός του ΕΣΠΑ επιτρέπει τη μεταφορά πόρων μεταξύ των προγραμμάτων μόνο μία φορά και αυτό θα πρέπει να γίνει εντός του 2020.

Η δυσκολία της κυβέρνησης έγκειται στο γεγονός ότι, σε αντίθεση με το προηγούμενο ΕΣΠΑ, όπου υπήρχε μεγάλη δεξαμενή έργων που μπορούσαν να επιστρατευθούν ως εναλλακτική πρόταση, στο τρέχον πρόγραμμα δεν υπάρχει αντίστοιχη δυνατότητα, καθώς είναι λίγα τα έργα που θεωρούνται ώριμα και υπάρχει η βεβαιότητα πως εάν ενταχθούν θα μπορέσουν να ολοκληρωθούν έγκαιρα.

Στο επόμενο διάστημα και αφού ολοκληρωθεί η αναθεώρηση του προγράμματος, θα τεθούν και οι στόχοι για τα τρία επόμενα έτη, με το 2023 να αποτελεί το έτος κορύφωσης της απορρόφησης.

Σημειώνεται ότι από το τρέχον και για κάθε επόμενο έτος, οι στόχοι που θα τίθενται θα είναι υψηλότεροι.