Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση – Αναπτυξιακός Νόμος 4887/2022

Το προγράμμα

Σκοπός του παρόντος καθεστώτος είναι η ενίσχυση επενδυτικών σχεδίων που υλοποιούνται στις περιοχές των Εδαφικών Σχεδίων Δίκαιης Μετάβασης (Ε.Σ.ΔΙ.Μ.) που συνοδεύουν το Πρόγραμμα Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης (ΠΔΑΜ), με στόχο να δοθεί η δυνατότητα στις περιοχές αυτές να αντιμετωπίσουν τις κοινωνικές, εργασιακές, οικονομικές και περιβαλλοντικές επιπτώσεις της μετάβασης προς μια κλιματικά ουδέτερη οικονομία και να επιτύχουν ισορροπημένη και βιώσιμη ανάπτυξη.

Ποιους αφορά

Στο καθεστώς υπάγονται επενδυτικά σχέδια τα οποία υλοποιούνται στις περιοχές των Ε.Σ.ΔΙ.Μ. και εντάσσονται στις ακόλουθες δραστηριότητες του άρθρου 8 του Κανονισμού 2021/1056 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2021 για τη θέσπιση του Ταμείου Δίκαιης Μετάβασης:
(α) παραγωγικές επενδύσεις σε ΜΜΕ, συμπεριλαμβανομένων των πολύ μικρών επιχειρήσεων και των νεοφυών επιχειρήσεων, που οδηγούν σε οικονομική διαφοροποίηση, εκσυγχρονισμό και μετατροπή·
(β) επενδύσεις στην ίδρυση νέων επιχειρήσεων που οδηγούν στη δημιουργία θέσεων εργασίας·
(γ) επενδύσεις σε δραστηριότητες έρευνας και καινοτομίας και επενδύσεις προώθησης της μεταφοράς προηγμένων τεχνολογιών·
(δ) επενδύσεις στην ανάπτυξη τεχνολογίας, καθώς και σε συστήματα και υποδομές για οικονομικά προσιτή καθαρή ενέργεια, συμπεριλαμβανομένων τεχνολογιών αποθήκευσης ενέργειας, και επενδύσεις που συμβάλλουν στη μείωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου·
(ε) επενδύσεις στην ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές σύμφωνα με την Οδηγία (ΕΕ) 2018/2001 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, συμπεριλαμβανομένων των κριτηρίων αειφορίας που καθορίζονται σε αυτήν και στην ενεργειακή απόδοση·
(στ) επενδύσεις στην ψηφιακή καινοτομία και την ψηφιακή συνδεσιμότητα·
(ζ) επενδύσεις στην ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας, μεταξύ άλλων μέσω της πρόληψης και της μείωσης αποβλήτων, μέσω της αποδοτικής χρήσης των πόρων, της επαναχρησιμοποίησης, της επισκευής και της ανακύκλωσης

Τα επενδυτικά σχέδια πρέπει να έχουν ολοκληρωμένο χαρακτήρα αρχικής επένδυσης.

Στο παρόν καθεστώς δύναται να υπάγονται και επενδυτικά σχέδια που δεν πληρούν την προϋπόθεση του ολοκληρωμένου χαρακτήρα αρχικής επένδυσης εφόσον αυτά περιλαμβάνουν δαπάνες, οι οποίες εντάσσονται στις εξής κατηγορίες δαπανών:

α. δαπάνες για έρευνα, ανάπτυξη και καινοτομία,
β. δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος,
γ. δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση,
δ. δαπάνες ενισχύσεων προς ΜμΕ,
ε. δαπάνες για συμβουλευτικές υπηρεσίες προς ΜμΕ
στ. δαπάνες για καινοτομία στις ΜμΕ
ζ. δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική καινοτομία για ΜμΕ και Μεγάλες Επιχειρήσεις
η. δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης
θ. δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων
ι. δαπάνες για τη συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (Α.Π.Ε.) και την παραγωγή ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές
ια. τις δαπάνες για αποκατάσταση μολυσμένων χώρων

Επιλέξιμες επιχειρήσεις

Επιλέξιμες για το καθεστώς, Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση, είναι οι επιχειρήσεις που είναι εγκατεστημένες ή έχουν υποκατάστημα στην ελληνική επικράτεια κατά τη χρονική στιγμή έναρξης εργασιών του επενδυτικού σχεδίου και έχουν μία από τις ακόλουθες μορφές:

• εμπορική εταιρεία,
• συνεταιρισμός,
• Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του 4430/2016 (Ά 2015)), Αγροτικοί Συνεταιρισμοί (ΑΣ), Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ), Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του N. 4384/2016 (Α’ 78),
• υπό ίδρυση ή υπό συγχώνευση εταιρείες, με την υποχρέωση να έχουν ολοκληρώσει τις διαδικασίες δημοσιότητας πριν από την έναρξη εργασιών του επενδυτικού σχεδίου,
• κοινοπραξίες που ασκούν εμπορική δραστηριότητα
• δημόσιες και δημοτικές επιχειρήσεις και θυγατρικές τους, εφόσον:
  • δεν τους έχει ανατεθεί η εξυπηρέτηση δημόσιου σκοπού,
  • δεν έχει ανατεθεί από το κράτος αποκλειστικά σε αυτούς η προσφορά υπηρεσιών,
  • δεν επιχορηγείται η λειτουργία τους με δημόσιους πόρους για το διάστημα τήρησης των
    μακροχρόνιων υποχρεώσεων του άρθρου 22.

Μη επιλέξιμες επιχειρήσεις

Δεν θεωρούνται δικαιούχοι και εξαιρούνται από τις ενισχύσεις του παρόντος καθεστώτος οι κάτωθι:

• επιχειρήσεις, σε βάρος των οποίων εκκρεμεί, κατά την υποβολή της αίτησης επενδυτικού σχεδίου, διαδικασία ανάκτησης ενισχύσεων (αρχή Deggendorf),
• οι προβληματικές επιχειρήσεις, όπως ορίζονται στην παράγραφο 18 του άρθρου 2 Γ.Α.Κ. (άρθρο 1 παρ. 4 περίπτωση γ’ Γ.Α.Κ.),
• επιχειρήσεις που κατά τα δύο (2) έτη πριν από την υποβολή της αίτησης για ενίσχυση έχουν προβεί σε μετεγκατάσταση στην επιχειρηματική εγκατάσταση στην οποία θα πραγματοποιηθεί η αρχική επένδυση και για την οποία ζητείται η ενίσχυση ή δεν δεσμεύονται ότι δεν θα το πράξουν μέσα σε περίοδο δύο (2) ετών μετά την ολοκλήρωση της αρχικής επένδυσης για την οποία ζητείται η ενίσχυση,
• επιχειρήσεις που υλοποιούν επενδυτικά σχέδια που πραγματοποιούνται με πρωτοβουλία και για λογαριασμό του Δημοσίου, βάσει σχετικής σύμβασης εκτέλεσης έργου, παραχώρησης ή παροχής υπηρεσιών.

Προϋπολογισμός προγράμματος

Η συμμετοχή του φορέα στο συνολικό επιλέξιμο κόστος του επενδυτικού σχεδίου μπορεί να γίνει είτε μέσω ιδίων κεφαλαίων είτε με εξωτερική χρηματοδότηση, με την προϋπόθεση ότι το είκοσι πέντε τοις εκατό (25%) αυτού δεν περιέχει καμία κρατική ενίσχυση, δημόσια στήριξη ή παροχή (άρθρο 14 παρ. 14 Γ.Α.Κ.).

Η ίδια συμμετοχή μπορεί να αποτελείται και από εξωτερική χρηματοδότηση. Οι εναλλακτικοί τρόποι κάλυψης ιδίων κεφαλαίων είναι:

• Αύξηση μετοχικού ή εταιρικού κεφαλαίου από νέες εισφορές σε μετρητά
• Κεφαλαιοποίηση υφιστάμενων φορολογηθέντων αποθεματικών και κερδών εις νέον
• Ανάλωση υφιστάμενων φορολογηθέντων αποθεματικών και κερδών εις νέον
• Εκποίηση στοιχείων ενεργητικού
• Τραπεζικό δάνειο

Ύψος επιδότησης

Το ελάχιστο επιλέξιμο ύψος επενδυτικού σχεδίου για την υπαγωγή επενδυτικών σχεδίων στο καθεστώς ενίσχυσης Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση ορίζεται με βάση το μέγεθος του φορέα, ήτοι:

• μεγάλες επιχειρήσεις, στο ποσό του ενός εκατομμυρίου (1.000.000) ευρώ
• μεσαίες επιχειρήσεις, στο ποσό των πεντακοσίων χιλιάδων (500.000) ευρώ
• μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των διακοσίων πενήντα χιλιάδων (250.000) ευρώ
• πολύ μικρές επιχειρήσεις, στο ποσό των εκατό χιλιάδων (100.000) ευρώ
• για τις Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (Κοιν.Σ.Επ.) του N. 4430/2016(Α’205), καθώς και τους Αγροτικούς Συνεταιρισμούς (ΑΣ), τις Ομάδες Παραγωγών (ΟΠ) και τις Αγροτικές Εταιρικές Συμπράξεις (ΑΕΣ) του Ν. 4384/2016 (Α’ 78) στο ποσό των πενήντα χιλιάδων (50.000) ευρώ.

Είδη ενισχύσεων

• Φορολογική απαλλαγή
• Επιχορήγηση
• Επιδότηση χρηματοδοτικής μίσθωσης
• Επιδότηση κόστους δημιουργούμενης απασχόλησης

 
Για τις μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις η ενίσχυση περιλαμβάνει όλα τα ανωτέρω κίνητρα πλην της επιχορήγησης.

Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες των αρχικών επενδύσεων είναι δυνατόν να χορηγούνται έως τα ανώτατα όρια των εντάσεων του Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων

Τα ποσοστά ενισχύσεων για τις επιλέξιμες δαπάνες μη περιφερειακών ενισχύσεων των επενδυτικών σχεδίων είναι δυνατόν να παρέχονται έως το ανώτατο προβλεπόμενο ποσοστό του Γ.Α.Κ., κατά τα ειδικότερα οριζόμενα στην απόφαση προκήρυξης του καθεστώτος.

Οι φορείς των υπαγόμενων στο παρόν καθεστώς επενδυτικών σχεδίων έχουν δικαίωμα να κάνουν χρήση της διαδικασίας ταχείας αδειοδότησης μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Στρατηγικών Επενδύσεων του Υπουργείου Ανάπτυξης και Επενδύσεων, όπως αυτή προβλέπεται στο άρθρο 9 του ν. 4864/2021 (Α΄ 237) για την προσέλκυση των στρατηγικών επενδύσεων, χωρίς τις προβλεπόμενες στον νόμο αυτό διαδικασίες υπαγωγής.

Περιορισμοί

• Το συνολικό ποσό ενίσχυσης ανά υποβαλλόμενο επενδυτικό σχέδιο στο καθεστώς ενίσχυσης Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση μπορεί να φτάσει έως τα 10.000.000 ευρώ
• Οι παρεχόμενες σε κάθε φορέα ενισχύσεις, στις οποίες περιλαμβάνονται και οι ενισχύσεις σε συνεργαζόμενες ή συνδεδεμένες επιχειρήσεις δεν μπορούν να υπερβούν σωρευτικά τα 20 εκ. ευρώ για μεμονωμένη επιχείρηση και τα 30 εκ. ευρώ για το σύνολο των συνδεδεμένων και συνεργαζόμενων επιχειρήσεων, με την επιφύλαξη των περιορισμών του άρθρου 4 Γ.Α.Κ. 

Οι περιορισμοί αυτοί ισχύουν για τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στις διατάξεις του παρόντος και για χρονική περίοδο τριών (3) ετών από την αίτηση του φορέα για υπαγωγή του επενδυτικού του σχεδίου.

Δαπάνες που επιδοτούνται

 
Τα επενδυτικά σχέδια που υπάγονται στο παρόν μπορούν να λαμβάνουν ενισχύσεις για επιλέξιμες δαπάνες:

• Περιφερειακού χαρακτήρα για αρχική επένδυση, είτε αυτοτελώς, είτε σε συνδυασμό με ενισχύσεις μη περιφερειακού χαρακτήρα των λοιπών τμημάτων του Γ.Α.Κ. και άλλων Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης ή
• αποκλειστικά μη περιφερειακού χαρακτήρα από τα υπόλοιπα τμήματα του Γ.Α.Κ. και άλλων Κανονισμών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σε καθεστώτα που προβλέπονται στο Μέρος Β’.

Περιφερειακή επενδυτική ενίσχυση

Οι περιφερειακές ενισχύσεις χορηγούνται σύμφωνα με τον Χάρτη Περιφερειακών Ενισχύσεων για:

• Αρχική επένδυση:
  • Η επένδυση σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού σε σχέση με τη δημιουργία νέας επιχειρηματικής εγκατάστασης, την επέκταση της δυναμικότητας υφιστάμενης επιχειρηματικής εγκατάστασης, τη διαφοροποίηση της παραγωγής μιας επιχειρηματικής εγκατάστασης σε προϊόντα που δεν έχουν παραχθεί ποτέ σ΄ αυτή, ή τη θεμελιώδη αλλαγή του συνόλου της παραγωγικής διαδικασίας υφιστάμενης επιχειρηματικής εγκατάστασης.
  • Η απόκτηση στοιχείων ενεργητικού που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει ή θα είχε κλείσει αν δεν είχε αγορασθεί και η οποία αγοράζεται από επενδυτή που δεν σχετίζεται με τον πωλητή και αποκλείει την απλή εξαγορά των μετοχών μιας επιχείρησης.
• Αρχική επένδυση για νέα οικονομική δραστηριότητα:
  • Η επένδυση σε ενσώματα και άυλα στοιχεία ενεργητικού σχετικά με τη δημιουργία νέας επιχειρηματικής εγκατάστασης, ή τη διαφοροποίηση της δραστηριότητας επιχειρηματικής εγκατάστασης, υπό την προϋπόθεση ότι η νέα δραστηριότητα δεν είναι η ίδια ή παρεμφερής με εκείνη που ασκούνταν προηγουμένως στην εγκατάσταση.
  • Η απόκτηση των στοιχείων ενεργητικού που ανήκουν σε επιχειρηματική εγκατάσταση που έχει κλείσει και η οποία αγοράζεται από επενδυτή που δεν έχει σχέση με τον πωλητή, υπό την προϋπόθεση ότι η νέα δραστηριότητα που θα ασκείται με τη χρήση των αποκτηθέντων στοιχείων ενεργητικού δεν είναι ίδια ή παρεμφερής με εκείνη που ασκούνταν στην επιχειρηματική εγκατάσταση πριν από την αγορά.

Επιλέξιμες δαπάνες περιφερειακών ενισχύσεων

Ενσώματα στοιχεία ενεργητικού

• Κατασκευή, επέκταση, εκσυγχρονισμός κτιριακών εγκαταστάσεων και ειδικών και βοηθητικών εγκαταστάσεων κτηρίων και η διαμόρφωση του περιβάλλοντος χώρου. Αθροιστικά δεν μπορούν να υπερβαίνουν το 45% του συνόλου των επιλέξιμων δαπανών.

  Για τα επενδυτικά σχέδια στον τομέα του τουρισμού ο συντελεστής διαμορφώνεται στο 60% για τις κτιριακές δαπάνες, για τις επενδύσεις στον τομέα Logistics σε 70% επίσης για τις κτιριακές δαπάνες των εν λόγω επενδυτικών έργων ενώ σε επενδυτικά σχέδια φυτικής παραγωγής σε θερμοκήπια ο συντελεστής ανέρχεται σε 60%. Τέλος, για κτίρια τα οποία είναι χαρακτηρισμένα ως διατηρητέα, ο εν λόγω συντελεστής ανέρχεται στο 80%.

• Αγορά του συνόλου ή και μέρους των υφιστάμενων παγίων στοιχείων ενεργητικού, όπως κτίρια, μηχανήματα και λοιπός εξοπλισμός επιχειρηματικής εγκατάστασης, υπό τις εξής προϋποθέσεις, οι οποίες πρέπει να συντρέχουν σωρευτικώς:
  • η επιχειρηματική εγκατάσταση έχει κλείσει,
  • η αγορά πραγματοποιείται από τον φορέα του επενδυτικού σχεδίου, ο οποίος δεν σχετίζεται με τον πωλητή της επιχειρηματικής εγκατάστασης της περ. i εκτός εάν πρόκειται για μικρή επιχείρηση, η οποία αποκτάται από υπάλληλο του αρχικού ιδιοκτήτη,
  • η σχετική συναλλαγή πραγματοποιείται υπό τους συνήθεις όρους της αγοράς. Από τις εν λόγω επιλέξιμες δαπάνες αφαιρείται το κόστος στοιχείων του ενεργητικού, τα οποία έχουν στο παρελθόν επιχορηγηθεί ή επιδοτηθεί μέσω αναπτυξιακών νόμων ή άλλων καθεστώτων ενισχύσεων πριν από την αγορά τους.
• Αγορά και εγκατάσταση καινούριων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού, τεχνικών εγκαταστάσεων και μεταφορικών μέσων που κινούνται εντός του χώρου της εντασσόμενης μονάδας
• Μισθώματα χρηματοδοτικής μίσθωσης καινούργιων σύγχρονων μηχανημάτων και λοιπού εξοπλισμού
• Εκσυγχρονισμός ειδικών εγκαταστάσεων που δεν αφορούν σε κτίρια, και μηχανολογικών εγκαταστάσεων

Άυλα στοιχεία ενεργητικού

• Μεταφορά τεχνολογίας, αγορά δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας, άδειες εκμετάλλευσης, ευρεσιτεχνίες, τεχνογνωσία και μη κατοχυρωμένες τεχνικές γνώσεις
• Συστήματα διασφάλισης ποιότητας, πιστοποιήσεις, προμήθεια και εγκατάσταση λογισμικού και συστήματα οργάνωσης της επιχείρησης

 
Για τις μεγάλες επιχειρήσεις, οι ενισχυόμενες δαπάνες για άυλα στοιχεία ενεργητικού δεν μπορούν να υπερβούν το τριάντα τοις εκατό (30%) του συνόλου των ενισχυόμενων δαπανών περιφερειακών ενισχύσεων. Για τις ΜμΕ το ανώτατο ποσοστό διαμορφώνεται στο πενήντα τοις εκατό (50%).

Μισθολογικό κόστος

Επιδοτείται το μισθολογικό κόστος των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργούνται ως αποτέλεσμα της υλοποίησης του επενδυτικού σχεδίου υπολογιζόμενο για περίοδο δύο (2) ετών από τη δημιουργία κάθε θέσης.

Προϋποθέσεις ενίσχυσης μισθολογικού κόστους

1. Υποχρεωτική καθαρή αύξηση του αριθμού των Ετήσιων Μονάδων Εργασίας (ΕΜΕ) σε σύγκριση με τις ΕΜΕ του προηγούμενου δωδεκαμήνου από την ημερομηνία υποβολής της αίτησης υπαγωγής
2. Η πλήρωση των θέσεων εργασίας θα πρέπει να γίνει εντός 3 ετών από την ημερομηνία ολοκλήρωσης και έναρξης παραγωγικής λειτουργίας
3. Κάθε θέση εργασίας που δημιουργείται μέσω της επένδυσης διατηρείται στη συγκεκριμένη ενισχυόμενη εγκατάσταση για περίοδο πέντε (5) τουλάχιστον ετών για μεγάλες, τεσσάρων (4) τουλάχιστον ετών για μεσαίες επιχειρήσεις και τριών (3) τουλάχιστον ετών για μικρές επιχειρήσεις, από την ημερομηνία πρώτης πλήρωσής της.

Επιλέξιμες δαπάνες εκτός περιφερειακών ενισχύσεων:

• Αμοιβές συμβούλων για ΜΜΕ
  Ενισχύονται μόνο για νέες μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις και για ποσό έως 50.000 ευρώ (έως 5% του συνολικού ενισχυόμενου κόστους)
• Δαπάνες για έργα έρευνας και ανάπτυξης (δαπάνες προσωπικού, κτιρίων, οργάνων, εξοπλισμού κλπ)
• Δαπάνες καινοτομίας για ΜΜΕ
  Αφορούν σε προϋπολογισμό έως 20% του συνολικού ενισχυόμενου κόστους και έως 200.000 ευρώ
• Δαπάνες για διαδικαστική και οργανωτική καινοτομία
  Αφορούν σε προϋπολογισμό έως 10% του συνολικού ενισχυόμενου κόστους και έως 100.000 ευρώ
• Δαπάνες για την προστασία του περιβάλλοντος
• Επενδυτικές δαπάνες για μέτρα ενεργειακής απόδοσης
• Επενδυτικές δαπάνες για συμπαραγωγή ενέργειας υψηλής απόδοσης από ΑΠΕ
• Δαπάνες για την αποκατάσταση μολυσμένων χώρων
• Δαπάνες για ανακύκλωση και επαναχρησιμοποίηση αποβλήτων
• Δαπάνες για επαγγελματική κατάρτιση

Σημαντικές ημερομηνίες

Αναμένεται

Απαραίτητα δικαιολογητικά για την υποβολή

Αναμένεται